BAKTERİ VE VİRÜS YAYILIM ALANI İŞ YERLERİ
İş sağlığı ve güvenliği toplumsal sorumluluk sahasında bakteri ve virüslerin yayılmasını önlemek için çaba gösteren çalışma alanıdır.
Şehirde neredeyse her mahallede hizmet sunan berberler, kasaplar, güzellik salonları, marketler, lokantalar, hazır yemek üretim tesisleri bakteri ve virüslerin zincirleme yayılmasında etkin rol oynamaktadırlar.
İş sağlığı ve güvenliği uzmanları, iş yeri hekimleri toplumu tehdit eden toplu ölümlere neden olan bakteri, virüslerin yayılmasını önlemek için çalışmalarını işyeri denetimleriyle, personel eğitimlerini arttırarak sürdürmeleri gerekmektedir.
BERBER, KUAFÖR VE GÜZELLİK SALONLARI
Berber, kuaför, güzellik salonları deyip geçmemek gerek; tehlikeli sınıfta yer alan ve damlacık, kan yolu ile bulaşan hastalıkların yayıldığı çalışma alanlarıdır.
Toplumsal hayattan fazla insan herkese ortak hizmet üreten yerlerden hizmet merkezi. Bu ortak hizmet alanlarından biri de berber ve kuaför salonlarıdır. Yeterli sağlık koşulları sağladığınız alanlarda, insanların birlikte bulunması ve daha birçok eşya ve malzemenin ortak kullanımı nedeniyle sağlıkları tehlike altında olabilir.
Temiz, sağlık koşullarına uygun hizmet almaları gerekli ve şarttır. Kuaför, berber ve güzellik salonlarının da çalışanlar kişisel hijyenlerinde, çalışma aletlerinin dekontaminasyonunda, dezenfeksiyon ve sterilizasyonuna, atıkların doğru şekilde uzaklaştırılmasına ve çalışma ortamının temizliğinde gerekli önemi vermeme sonucu kendilerine hastalık bulaştırmaları kaçınılmazdır.
Sağlık kontrollerini belli sıklıkla yaptırmayan toplumlarda zorunlu bazı işlemler sonrası sağlıkları hakkında bilgi sahibi olabilmektedir. Bunlardan bazıları evlilik öncesi taramalar, ameliyat öncesi yapılan tetkikler veya başka amaçlı sağlık taramalarıdır. Bu taramalarda kişilerin tesadüfen hepatit B, C ve insani münyetmezlik virüsü (HIV) seropozitifliklerinin bir yayılma kaynağının da% 37 oranında kuaför ve berber salonlarından alınan hizmetler neticesinde olduğu bilinmektedir.
Girdiğiniz iş yerlerinde çalışan bone, ağız maskesi, iş elbisesi, eldiven kullanmıyor is aletlerini bakterilerden arındıracak steril makineler yok ise, havlular ayrılmamış, tek kullanımlık havlular kullanmıyor ise, çalışanların gerçek manada portür muayene raporları ilan edilememiş ise, orada iş sağlığı ve güvenliği yok demektir. Bu da demektir ki sağlığınız tehlike altındadır.
Duyarlı olun, sorgulayın,
Yılların alışkanlığı haline getirdiğimiz, berberlerimize, kuaförümüze sağlıklı girip de bulaşıcı hastalık kapmış olarak çıkmamak için bu alanlarda iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin varlığını sorgulama zamanı geldi ve geçiyor.
Birey olarak, toplum olarak sağlıklı yaşamak, yaşatmak Hepimizin sorumluluğudur.
O halde toplumsal sorumluluk gereği henüz iş sağlığı ve güvenliği hizmeti almamış bu çalışma alanlarında bakteri ve virüslerin yayılmasını önlemek için , sizlere , yasa koyuculara biz uzman ve doktorlara büyük görevler düşmektedir.
Kasaplar;
Tehlikeli sınıfta yer alan, et ve et ürünleri satan kasaplarda genel işyeri tertip düzeni ve hijyeni, ürün muhafazası, teşhiri, satışa hazırlık, kullanılan makineler, makinelerin temizliği, bakımı, personel hijyeni gibi noktalarda yeterli denetimler yapılmadığı sürece insan sağlığını çekici toplumsal sağlığı tehdit eden bakteri ve virüslerin yayılması kaçınılmazdır.
6331 ayılı yasa çıkalı 4 yıl geçti en iş yeri henüz iş sağlığı ve güvenliği hizmeti almamakta direnmektedirler.
"Bana gerek yok", "küçük iş yeri neme lazım", "Hep para tuzağı kardeşim", "Aman ceza gelsin bakalım" vs söylemlerle insanın, toplumun sağlığını hiçe sayan direnmeler sağlıklı gıdaya ulaşmamızı engellemektedir.
İnsan ve toplum olarak tükettiğimiz gıdaların sağlığı konusunda duyarlı olmak, bunları bize sunan iş yerlerinin duyarlılıklarını kontrol etmek hepimizin görevi olmalıdır.
Kasap dükkanında içeri girdiğinde, ağız ve burnu kapayan maskesi, eldiveni, temiz iş önlüğü olmayan, gerçek manada portür muayene raporları ilan edilmemiş, tertip düzenden yoksun, el hijyeni için ayrı el yıkama lavaboları olmayan iş yerinde iseniz orada iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri yoktur demektir.
Etin kasaba ulaşıncaya kadar geçen serüvenini bilmiyoruz, kesilen hayvanın ne gibi hastalıklar taşıdığını ve kontrolünü kesim yapılıp yapılmadığını bilmiyoruz. Kasapta nasıl depolar, muhafaza edildiğini bilmiyoruz, kasap çalışanlarının bünyelerinde damlacık, kan yolu ile geçen hastalıklarının var mı yok bilmiyoruz.
Günümüzde kesimden önce hayvanın genel sağlık durumu veterinerlerce incelenir, önemli hastalık gösteriyorsa kesime sokulmaz.
Kesimden sonra karaciğer, akciğer, dalak ve lenf yolluları dikkatlice muayene edilir.İnsanlara zarar verecek herhangi bir hastalık belirtisi gösterir etler imha edilir.
Ancak, etin tüketim için ulaştığı kasaplarda, diğer satış noktalarında çalışılan ortamın, araçların, sağlık kurallarının uygun olmaları gerekir.
Kesim esnasında gerekse de satış esnasında bu şartların herhangi birindeki eksiklik etlerin hastalık saçar hâle gelmesine neden olabilir.
Satın alının gıdalar zehir olmasın.
Bireysel ve toplumsal duyarlılığımızı geliştirip yaygınlaştırmak zorundayız. Soran,sorgulayan topluma dönüşmek , bireysel,toplumsal sağlığımızı korumak için daha fazla çaba göstermeliyiz.
Tükettiğimize Etlerden Bulaşan Hastalıklar:
Etlerden gelebilen hastalıkların kaynakları genel olarak,
a.Hayvanın kendisi,
b.Etlerin hazırlanmasında çalışan kişiler,
c.Etlerin hazırlandığı araç ve gereçler olabilir.
Bu hastalıklar genellikle,
a.Salmonello,
b.Şap,
c.Çiçek,
d.Sığır vebası
e.Verem,
f.Ruam,
g.Kuduz,
h.Şarbondur.
Bunlar tehlikeli hastalıklardır. Örneğin şarbonda vücudun çeşitli yerlerinde siyah başlıklı lekeler görülür, ateş süratle yükselir, hastalık seyrini hızla tamamlar ve genelde öldürücüdür.
Tifo ve benzeri hastalık mikroplarını taşıyan kimselerin etlerle kesinlikle temas etmemeleri gerekir. Ayrıca kesimden mutfağa ve sofraya kadar uzanan uygulamalarda ete temas eden kimselerin sağlıklı kişiler olmasına gereken önem verilmelidir.
Etlerden Geçen Parazitler (asalaklar)
1.Tenya:
Halk arasında “şerit” denilen tenya insanların ve bazı hayvanların bağırsaklarında görülen bir parazit türüdür. Tenyanın birkaç çeşidi varsa da en çok görülen türünde asalağın vücudu, baş, boyun ve halka kısımlar olmak üzere üç bölgeden oluşur. Başında emme vantuzları vardır. Bu vantuzları kullanarak hem bağırsakta tutunur hem de besinleri emerek beslenir. Kare veya dikdörtgen şeklindeki halkaların durumu bağırsakta geçirdiği süreye göre değişir. İki devresi vardır. İkinci devresini insan veya hayvan bağırsaklarında tamamlayan tenya yumurtaları dışkı ile dışarıya atılır.
Beslenirken otlara bulaşmış olan bu dışkılardan kasap hayvanlarına geçen yumurtalar hayvanın kanına karışır.
Kasap hayvanlarının çeşitli türlerinin değişik yerlerinde kesecikler oluşur ve orada bekler, birinci devresini bekleyerek tamamlar. Kesimden sonra gözden kaçarsa, etleri çiğ olarak veya iyice pişmeden yiyen insanlar farkında olmadan bu kesecikleri de yediklerinden bu yolla insanlara geçer ve 2. devresini tamamlamak üzere bağırsaklara yerleşir.
Keseciklerden çıkan tenya bağırsaklara vantuzlarıyla yapışarak olgunlaşıp gelişir. İnce bağırsaklara yapışan bu vantuz baş oldukça tehlikelidir. Kana karışacak hâle gelen besin maddelerini emerek hızla büyür, bağırsakları boydan boya kaplar. Bu arada zehirli bir madde salgılayarak üzerinde yaşadığı insanı veya hayvanı çok sıkıntılı durumlara düşürür. Kansızlık, devamlı baş ağrıları, oburluk veya iştahsızlık, karın ağrıları, ishal veya kabızlık gibi sorunlar ortaya çıkar. Salgıladığı zehirden dolayı vücudun değişik yerlerinde kramplar oluşur.
Mutlaka doktor tedavisi ile düşürülmesi, bağırsakların tamamen temizlenmesi gerekir. İhmal edilirse bağırsaklarda tıkanmalar, delinmeler meydana getirerek ölüme bile neden olabilirler. Özellikle yapışan baş kısmının mutlaka çıkması gerekir. Gövdesi düşse bile baş kısmı kalırsa kısa sürede yine gelişir ve tehlike devam eder. Sık sık yapılacak kontrollerle, tahlillerle temizlenip temizlenmediği anlaşılır.
Korunmanın en kolay yolu eti inceleyerek almak veya herhangi bir şüpheli durumda eti çok iyi pişirmek gerekir. Kesecikler gözden kaçsa bile, et çok iyi pişerse tehlikeli olmaktan çıkar.
Gövdenin bonfile, pirzola gibi kısımlarında bu keseciklere rastlanmaz. Bu yüzden çiğ yenilen etlerin, çiğ köftenin, yabancıların çiğ köftesi olan steak tartar steyk tartar’m ve az pişmiş olarak yenilen etlerin mutlaka bonfile, konturfile ve pirzoladan seçilmesi gerekir.
Tenya en çok sığır ve domuzdan geçer. Bazı balık çeşitlerinde bile rastlanır. Pastırma, bacon, sucuk gibi tuz ile salamura yapılan ve bol tuzda bekletilen etlerde bulunan kesecikler insanlar için yine tehlikelidir. Tuz bunları etkilemez. Bu sebeple bu tip ürünlerin de mutlaka güvenilir şekilde seçilmiş ve hazırlanmış olmaları gerekir. Bu şekilde hazırlanmış ürünler güvenilir yerlerden satın alınmalı ve her ihtimale karşı da iyice pişirilmeden yenilmemelidir.
1.Tirişin:
Domuzun kaslarında bulunan ve iyi pişmemiş domuz eti yiyen insanlara geçen trişinöz hastalığını meydana getiren, solucanı andıran bir parazittir. Domuz kurdu olarak da bilinir. Yapı olarak tenyadan daha küçükse de tehlikeli tarafı oldukça büyüktür.
2.Sistiserk: Sığır etinde bulunan ve insanlara kolaylıkla geçen bir parazit çeşididir. Bu asalak, tenyadan daha tehlikelidir. Vücudun çeşitli yerlerinde (Bu bazen hayati öneme sahip bölgelerde de olabilir.) büyük bozukluklar meydana getirebilir.
Pişme ile özelliğini kaybeder. Bu yüzden şüphelenilen etlerin çok iyi pişirilmesi gerekir.
Sonuç olarak; etlerden geçen hastalık ve parazitlerden korunmak için etin satın alındığı yerin belirli, kontrollü ve emin bir yer olması gerekir. İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri almış olması gerekir,
Herhangi bir şüpheli durumda hemen doktora başvurulmalıdır. Etin çok iyi pişirilmesi bir dereceye kadar güven sağlar. Ayrıca bayat etlerde üreyen mikroorganizmalar ve çok büyük tehlikeler yaratırlar.
Sağlıklı yaşamak, sağlıklı topluma dönüşmek için iş sağlığı ve güvenliğini arttırmak, iş planlarınızı yaparken, alış veriş yaparken iş güvenliği uzmanlarının, işyerleri için iş gücünün sağlanması, işyerlerinin güvenliğine hizmet ederken sizlere daha güzel, sağlıklı bir yaşam sunmak için çalıştıklarını unutmayın.
Kadir İSKENDEROĞLU
08.10.2017